Uit Bismarcks toelichting aan de overige leden van de ministerraad over zijn ontslag als kanselier, 17 maart 1890:
Vandaag ben ik tot het besef gekomen dat ik (…) de buitenlandse politiek van Zijne Majesteit niet meer kan vertegenwoordigen. Hoewel ik een groot vertrouwen heb in de Driebond1, heb ik de mogelijkheid nooit uit het oog verloren dat deze voor ons zou kunnen uitdraaien op een mislukking. (…) Ik heb er daarom altijd naar gestreefd de brug tussen ons en Rusland niet geheel af te breken. (…) Gezien mijn vertrouwen in de vreedzame bedoelingen van de keizer van Rusland, ben ik niet in staat de maatregelen te verdedigen die Zijne Majesteit mij opdraagt.
noot 1 De Driebond is het bondgenootschap tussen Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië uit 1882.
