In 1572 kreeg de landmeter Jan Jansz Potter de opdracht een kaartboek te maken van het grondbezit van het Sint-Jacobsgasthuis bij Schiedam.
Toelichting linkerpagina
Kaart van percelen gelegen ten noorden van de ‘Schielantschen dijck’ en ten noord-westen van de stad Schiedam. Herkenbare gebouwen: de Hoofdpoort, de Rotterdamse poort, het slot Mathenesse, het Leprooshuis en de Overschiese poort. Vanuit het noord-oosten. Rechts, boven het midden het wapen van Schiedam met de zandlopers.
Toelichting rechterpagina
‘Verclaringhe van alle dese caerten’ (op pagina 1), daaronder een kaart van een perceel gelegen ten noord-westen van ‘den Groenen Wech’ en ten zuid-oosten van ‘de Middel Watering ofte d’Oude Watering’. Vanuit het oosten
Toelichting algemeen
Vrouwe Aleida stichtte in 1276 het Sint-Jacobsgasthuis. Deze instelling had tot taak zieken, armen, bejaarden en pelgrims op te vangen en te verzorgen. Het bezat een kapel gewijd aan Sint-Jacob, de patroonheilige van de pelgrims. Aan de kapel was een eigen priester verbonden.
Het gasthuis financierde de activiteiten onder andere uit het eigen vermogen. Dit bestond in de middeleeuwen voornamelijk uit onroerend goed: percelen (wei- en landbouw)grond die jaarlijks een bedrag aan pacht opbrachten. Vaak ook waren er bepaalde rechten op de grond gevestigd, die eveneens geld opleverden.
Het Sint-Jacobsgasthuis bezat grond onder meer in Mathenesse, Schoonderloo, Kethel, Overschie, Spaland, Vlaardingen, Vlaardingerbroek, Vlaardingerambacht, Maasland en Zouteveen. Om dit grondbezit vast te leggen, kreeg in 1572 de landmeter Jan Jansz Potter de opdracht een kaartboek te maken. Potter mat niet alleen de percelen nauwkeurig na, maar bracht deze ook prachtig in beeld. Achteraf gezien bleek dit nog net op tijd. Het was de tijd van de Nederlandse Opstand. Ten behoeve van het ontzet van Leiden staken de opstandelingen in 1574 de dijken door zodat de gronden onder water kwamen te staan en jaren lang niets meer opbrachten. Dit was ook de reden dat het gasthuis de gronden verkocht en zijn vermogen op een andere manier ging beleggen.
